Het oorspronkelijke gebouw uit 1981 van architecten Oyevaar, Stolle en van Gool was een bewust naar binnen gekeerd gebouw: het was ontworpen voor de FIOD, de fiscale inlichtingen en opsporingsdienst, een organisatie gebaat bij geheimzinnigheid. Het brutalistische gebouw met kenmerkende gele kozijnen belandde bijna op de slooplijst omdat het gebouw gold als ontransformeerbaar.
Vanwege de ligging en de noodzaak voor een tijdelijk regiokantoor besloot het rijksvastgoedbedrijf toch over te gaan tot transformatie. De tender daarvoor werd in 2020 gewonnen door Beyond Space en MVSA architecten.
Een duurzaam gebouw is meer dan een traditioneel gebouw met wat toevoegingen. Het realiseren ervan vereist een radicaal andere manier van denken en het vermogen om los te breken uit ingesleten patronen en processen. Het is ook een integraal onderdeel van iedere fase van het proces en niet iets wat achteraf kan worden toegevoegd. Hoe eerder in het bouwproces, hoe meer impact de beslissingen hebben en hoe groter het potentieel. Het Rijksvastgoedbedrijf heeft hierin de eerste belangrijke stap al gezet: revitaliseren in plaats van te kiezen voor nieuwbouw. Ook voor de uitwerking van het ontwerp geldt dat de grootste besparing zit in datgene wat je niet bouwt, dit is dan ook het uitgangspunt van ons ontwerp.
Erkers
De belangrijkste beslissing is het toevoegen van erkers op de punten waar de gevel nu naar binnen vouwt. Met deze effectieve ingreep wijzigt het gebouw wezenlijk. Waar het gebouw zich door de bestaande inspringende nissen naar binnen keerde, richt het gebouw zich met de erkers juist naar buiten. Zo transformeert het gebouw van een gesloten pand naar een open, uitnodigend gebouw dat contact maakt met de omgeving.
Minder bouwen
Door extra oppervlak toe te voegen in de vorm van erkers, slaan we meerdere vliegen in één klap: het biedt de mogelijkheid om de gebouwschil fundamenteel te verduurzamen én de bruikbaarheid van het bestaande gebouw neemt dusdanig toe, zodat de aanbouw met minimale footprint benodigd is. Door deze aanbouw te positioneren in de ‘oksel’ van het gebouw ontstaat er een compact gebouw met meer ruimte voor stedelijk bos conform de stedelijke gebiedsvisie. Bovendien behouden we alle bestaande bomen op het kavel.
Minder slopen
Het beperken van nieuwbouw gaat hand in hand met een maximaal behoud van het bestaande. Sloopwerkzaamheden worden tot een minimum beperkt en de posities van de bestaande (constructieve) trappenhuizen, liftkern en toiletgroepen blijven behouden. Enkel op strategische plaatsen waar sloop een grote ruimtelijke meerwaarde oplevert, wordt dit middel ingezet. Zo creëren we een vide tussen het multifunctioneel zitgebied en het ankerpunt op de eerste verdieping. Ook worden op de begane grond betonnen geveldelen gedemonteerd om de transparantie van de gevel te vergroten en de relatie met het omliggende landschap te versterken. De overige sloopwerkzaamheden beperken zich tot het slopen/ demonteren van het huidige inbouwpakket.
Circulaire aanbouw
Zowel de erkers als de uitbouw positioneren we direct boven de draaglijnen en binnen de constructieve uitgangspunten van het huidige gebouw. Hiermee sparen we een nieuwe fundering uit, doorgaans één van de meest milieuvervuilende elementen van een gebouw. De aanbouw is circulair, demontabel én remontabel ontworpen. Om karakter toe te voegen en een duidelijk onderscheid te maken tussen het bestaande gebouw en de aanbouw, zijn zowel de vloeren, wanden als constructie van de aanbouw uitgevoerd in hout.
Hoogte en karakter
Binnen treffen we verschillende maatregelen om optimaal gebruik te kunnen maken van het natuurlijke daglicht. Door het gebruik van lichte kleuren en subtiel reflecterende oppervlakken zoals aluminium binnenkozijnen wordt het licht verder naar binnen gekaatst. Ook de borstweringen en het bestaande verlaagde plafond verwijderen we om nog meer daglicht binnen te halen. Hierdoor neemt ook de vrije hoogte en daarbij de kwaliteit van de kantoorvloer toe. Om het karakter van de betonnen wanden en kolommen te versterken zijn ze geschuurd en volledig in het zicht gelaten. Kleur wordt gebruikt aan het einde van zichtassen en om belangrijke objecten zoals entreebalie en hoofdtrap aan te geven, zodat gebruikers op natuurlijke wijze door het pand kunnen navigeren.
Team:
Klant: BAM Bouw & Techniek
Architectuur en interieurontwerp: MVSA Architecten + Beyond Space
Projectteam: Beyond Space: Stijn de Weerd, Remi Versteeg, Arnoud Stavenuiter, Puck Vogelpoel, Rolf van der Leeuw, Tsz Ho Chau, Michiel Hilbrink
Projectteam MVSA: Kees Stoffels, Freke Schalken, Deniz Kutlu
Landschapsarchitect: Copijn, Utrecht
MEP-adviseur: BAM Advies & Engineering
Fotografie: Max Hart Nibbrig
